Kent u de lulkoekbingo nog? Het spel kwam zo half jaren negentig op en veegde tijdens vergaderingen de vloer aan met hoogdravend, omsluierend of rechtuit betekenisloos jargon. Wie het eerst een x-aantal opgeblazen, pseudo-intellectuele termen in het taalgebruik van zijn medevergaderaars registreerde, riep hardop "Bingo!" en had gewonnen.
Tijden van crisis nodigen uit tot bezinning en zelfreflectie; in de afgelopen jaren is dan ook een steeds breder spectrum van allerlei soorten managementcursussen en -verbeteringstrajecten ontstaan, waarbij de soms nogal pompeuze terminologie vanzelfsprekend niet van de lucht is. De website van een Lean-programma waarvoor ik recentelijk werd uitgenodigd, lijkt wel een voorgedrukte bingokaart. Opvallende nieuwkomers in de lingo zijn daarbij Japanse frasen als kaizen, kaikaku, kanban en poka yoke.
Is dit toeval? Natuurlijk is de naoorlogse transformatie van de Japanse economie indrukwekkend en biedt het land treffende voorbeelden van effectieve management- en kwaliteitsbeheerssystemen. Maar het gebruik van genoemde termen neigt toch ook naar het esoterische en ongrijpbare van een geloof. Als je geld wilt verdienen, begin dan een religie, wist voormalig sciencefictionschrijver L. Ron Hubbard al. Zijn Dianetics-methodieken voor levensgeluk, de daaruit voortvloeiende Scientology Church en bovenal het bijbehorende, sektarische verdienmodel geheel gestoeld op inwijding, inkapseling en suggestiviteit maakten hem vervolgens tot multimiljonair.
Ondernemen in moeilijke omstandigheden vraagt erom met een heldere visie flexibel in te spelen op de veranderende context. Organisaties die efficiënt kunnen meebuigen en zo in verschillende situaties meerwaarde bieden zijn daarbij succesvol. Dit vraagt onder meer om een professionele grondhouding, hard werken, creativiteit en een open geest, maar vooral ook om een grote dosis gezond verstand. Wie zijn heil te zeer zoekt in cursussen of een geloof, komt veelal bedrogen uit, maar vult wel sneller zijn bingokaart.
Ronald Schleurholts, directeur-architect cepezed, Delft
Cobouw, 19 maart 2015
esoterische lulkoekbingo
